Çiftçilere kuru fasulye ve nohut tohumu dağıtım töreninde konuşan Vali Avni Çakır, “Muş’umuzun gelişmesi, kalkınması tarımda ve hayvancılıkta elde edilecek güçlü pozisyonlara bağlı.”
“İLİMİZİN KALKINMASI, TARIM VE HAYVANCILIKLA OLUR”
Çiftçilere kuru fasulye ve nohut tohumu dağıtım töreninde konuşan Vali Avni Çakır, “Muş’umuzun gelişmesi, kalkınması tarımda ve hayvancılıkta elde edilecek güçlü pozisyonlara bağlı.”
Muş Tarım ve Orman Müdürlüğünce, Tarım Arazilerinin Kullanımının Etkinleştirilmesi (TAKE) Projesi kapsamında, çiftçilere kuru fasulye ve nohut tohumu törenle dağıtıldı.
Tarım ve Orman İl Müdürlüğü konferans salonunda düzenlenen törende, yüzde 75 hibe ile 80 çiftçiye, 25 bin 750 kilogram kuru fasulye ve nohut tohumu verildi. Törene katılan Muş Valisi Avni Çakır, Muş’un, Türkiye’nin en bereketli üçüncü ovasına sahip olduğunu her platformda dile getirdiklerin söyledi. Bu toprakların istenilen düzeyde kullanılmadığını ifade eden Vali Avni Çakır, bu anlamda çok olumlu çalışmaların olmasına rağmen istenilen düzeye erişilemediğini kaydetti."
“Deden, babadan gördüklerimizi uyguluyoruz”
Çiftçilere yenilikçi olmaları konusunda çağrıda da bulunan Çakır, “Bakliyat üretiminde 2024 yılındaki verilerimizin 2004 yılındaki rakamlarımıza yeni yeni yaklaştığını gördüm. Biz aslında fersah fersah 2004’ten uzak durmamız lazımken son 4 yıldaki çalışmalarımızla bu rakamları ancak yakalayabilmişiz. Kimseyi suçlu olarak aramıyorum. Hepimizin bu memleketin gelişmesi, kalkınması, tarımda daha ileri noktalara gitmesi için hep birlikte çalışıyoruz. Çiftçi, kendisine en çok para kazandıracak, pazarlamada en az sıkıntıyla karşılaşacak ve sahada en yüksek verim alacak ürünü seçmek en doğal hakkı. Bazen dededen, babadan gördüklerimizi uyguluyoruz. Buğday, arpa, pancar. Dede onu ekip gidiyor, çocuk onu ekiyor, torun onu ekiyor. Türkiye’nin en mümbit ovalarından birine sahibiz. Tabiri caizse adam diksen yetişecek türden bir ovaya sahibiz. Yağış anlamında da çok iyi durumdayız. Bu kadar verimli, yağış alan Türkiye’de başka bir coğrafya yok. Devletimiz bu anlamda yatırımlarına son sürat devam ediyor. 2 tane dev baraj tamamlanmış, sulama kanalı ihalelerine başlandı. Burada tarımda ileri aşamalara geçmek için çok fazla bahanemiz kalmamış” dedi.
“İlimizin kalkınması, tarım ve hayvancılıkla olur”
Bilimsel metotlar konusunda Muş Alparslan Üniversitesi’nde yetkin bilim insanlarının çalıştığının altını çizen Vali Çakır, “Bölgeye en uygun tohumu bulma noktasında üniversitemizin bilimsel çalışmalar da sonuçlanmış durumda. Muş’umuzun gelişmesi, kalkınması tarımda ve hayvancılıkta elde edilecek güçlü pozisyonlara bağlı. Sanayi de bizim önceliğimiz ama gerçekçi olmak lazım. Elimizde çok daha avantajlı olduğumuz bir tarım ve hayvancılık potansiyelimiz var. Öncelikle bunu çok iyi kullanmamız lazım. Bunu kullanırsak diğerleri de peşi sıra gelecektir. Amacımız çiftçi kardeşlerimize farklı ürün alternatiflerini sunmak, bununla alakalı tohum desteğinde bulunmak ve bu konuda da teknik destek sağlamak” ifadelerini kullandı.
“Alternatif ürünlerimizin dikiliş alanlarını arttıralım.”
“Biz 4-5 kaleme sıkışmış tarımsal üretim kapasitemizi farklı alanlara yaymak için böyle bir toplantı düzenledik” diyen Çakır sözlerini şöyle sürdürdü, “Çiftçi kardeşlerimizden de bunu bekliyoruz. Tohum desteklerimiz hazır teknik desteğimiz hazır, hangi konuda destek istiyorsanız onlara da hazırız. Lütfen sizler bu konuda öncü olun, alternatif ürünlerimizin dikiliş alanlarını arttıralım. Ziraat odalarımız, çiftçi kardeşlerimiz bu konuda ekimlerini belli bir rakam üzerinde çıkartırlarsa biz pazar sıkıntısının aşılması için gerekli temaslarda bulunuruz. Alım taleplerinizin farkındayız ve ilgili firmalarla ilerleyen süreçlerde ekim sahamız belli bir seviyenin üzerine çıkarsa sizleri bu firmalarla bir araya getirip ürünlerinize de alım garantisi getireceğiz.”
“Gelecekte güçlü ülkeler gıda ve tarıma sahip ülkeler olacaktır”
Gelecekte güçlü ülkelerin gıda ve tarıma sahip ülkeler olacağını dile getiren Çakır, “Artık ilerleyen süreçte petrole, silaha sahip olan değil, gıdaya, tarıma sahip olanlar dünyanın en güçlü ülkeleri olacak. Dünyadaki son konjonktörel gelişmeleri sizlerle paylaştık. Bu anlamda dünyanın en önde gelen firmaları, iş insanları sürekli yeni yatırım sahası olarak gıda ve hayvancılığı kendilerine seçmişler. Önümüzdeki süreçte bunun önemi çok daha fazla artacak. Muş olarak da sahip olduğumuz imkanlarla, genç iş gücümüzle, uçsuz bucaksız verimli tarım arazilerimizle Türkiye’nin önde gelen vilayetlerinden bir tanesi olacağız. İlimizi, çiftçimizi, gençlerimizi, buna hazırlama noktasında çok çalışmamız lazım. Bu konuda da hem ulusal bazlı, hem de uluslararası bazlı desteklerle yürütmüş olduğumuz projeler var. Hem valilik, hem bakanlık olarak, hem il özel idaresi olarak tüm imkanlarımızla çiftçilerimizin yanındayız” şeklinde konuştu.
“Göreve gelir gelmez ilk işim tane baklagil konusuydu”
Muş Alparslan Üniversitesi Rektör Yardımcısı ve Uygulamalı Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Yaşar Karadağ ise, "24 Temmuz 2017 yılında Uygulamalı Bilimler Fakültesi’ne kurucu dekan olarak atandığımda ilk düğmeye bastığım konu da yemekli tane baklagiller konusuydu. Nohut, mercimek ve fasulye Türkiye’de ekonomik anlamda önemli bir kilometre taşıdır. Eskilerden fakir memleketlerin bitkisi olarak zikredilirdi ama şu anda zengin sofrasını süsleyen çok kıymetli bitkilerdir. Biz ilk düğmeye bastığımızda 16 çeşit nohutla 2 yıllık bir deneme başlattık. Bu deneme sonucunda verim ve kalitesi en yüksek olan çeşitleri şu anda belirledik. Bu yaptığımız çalışma sonucunda nohut uğraşan kadim dostlarımız ve üreticilerimiz bilirler ki nohudun baş belası nohut antraknozudur. Buna karşı en dayanıklı iki çeşit ön plana çıktı. Arda ve azkan çeşididir. Bunun akabinde 14 çeşitlik nohutta bir deneme daha başlattık. Bu deneme sonucunda da farklı çeşitleri denedik. Çünkü ekoloji önemli bir ilimdir ve eğer bir bölgede adaptasyon çalışması yapılmazsa yapılan bütün çalışmalar bilimsel anlamda heba olmuş olur. Bundan da önemli veriler elde ettik. Yine kırmızı mercimek konusunda da 11 çeşitlik bir deneme başlattık. Bunun sonucunda verim ve kalitesi en yüksek olan çeşitler şu anda elimizde. Eğer üreticilerimiz bizden isterlerse bu çeşitlerin hepsini takdim etmeye namzediz. Kuru fasulye Türkiye’de ekim alanı üretim bakımından baklagiller babında en önemli bitkilerden bir tanesidir. Kuru fasulyede de güzel sonuçlar elde etmeye çalıştık. Yemeklik tane baklagiller, kesinlikle organik madde miktarı yüksek olan bitkilerdir. Dolayısıyla eğer siz yemeklik tane baklagil ekerseniz, nohut, mercimek, bezelye, kuru fasulye ekerseniz, toprağınızın organik madde miktarı artar. Böyle olunca toprağınız havalı, süzek, su tutma kapasitesi de yüksek olmuş olur. Bir diğer nokta da, yemeklik tane baklagillerin kökünde Allah’ın bahşettiği bir özellik var. havanın yüzde 78 azotunu toprakta tutuyor ve barındırıyor. Yemekli tane baklagil ektikten sonra eğer bir tahıl üretimi gerçekleştirirseniz, buğday, arpa, çavdar, yulaf üreten çiftçilerimize söylüyorum hiç gübre atmazsanız da rahatlıkla verim alabilirsiniz” dedi.
Muş'ta Baklagil Üretiminin Artırılması konusunda sunum yapan Tarım ve Orman İl Müdürü Mehmet Gün de şöyle konuştu, "İlimizde bitkisel üretim içerisinde ekim alanı ve üretim yönünden büyük bir paya sahip olan tahılların yanında, yemeklik tane baklagiller de ilimizin ekolojik özelliklerine en iyi uyum gösteren bitkiler arasındadır. Tarımsal üretimin yapılmış olduğu alanlarda yaklaşık 1 milyon 840 bin 241 dekar alan ile tahıllar birinci sırada bulunurken, 45 bin 498 dekar alanda üretimi gerçekleştirilen yemeklik tane baklagiller ise beşinci sırada yer almaktadır. İlimizde yemeklik tane baklagil üretimi yapılan bu alanın yüzde 58,9’unu kuru fasulye, yüzde 37,5’îni nohut ve yüzde 0,77’sinde mercimek ekilmektedir. Yemeklik tane baklagiller ekim alanımız 2004 yılında 43 bin 770 dekar iken 2017 yılında üretim alanımız 24 bin 634 dekar alana kadar gerilemiş ve 2020 yılından sonra, özellikle Tarım Arazilerinin Kullanımının Etkinleştirme Projesi projesinin devreye girmesiyle yemeklik baklagiller ekim alanlarında artışlar gözlenmiş ve 2023 yılında toplam ekim alanımız 45 bin 498 dekara ulaşılmıştır. Son yıllarda makineli tarıma elverişli, çevre koşullarına adaptasyonu yüksek, hastalık ve zararlılara toleranslı, yüksek verim kapasitesine sahip yeni çeşitlerin geliştirilmesine rağmen, geliştirilen yeni çeşitlere ait sertifikalı tohumlukların yeterince ve uygun fiyatta üreticiye ulaştırılamaması, yeni yetiştirme tekniği ve üretim teknolojilerin zamanında ve etkin olarak üreticiye aktarılmasında yaşanan problemler, iklim koşullarındaki değişmeler, dış pazardaki dalgalanmalar ve bunun ürün fiyatına etkisi sonucunda yemeklik tane baklagiller ekim alanlarımız istenilen seviyeye ulaşılmamıştır.”
Mehmet Gün, baklagil üretiminin artırılması için de şu önerilerde bulundu, “İlimizde nohut, mercimek ve fasulye havzaları gibi ürün bazında uzmanlaşmış üretim bölgelerinin oluşturulması hedeflenmeli, baklagil hasadına yönelik alet ve ekipman eksikliği bulunuyor, bu alanda makine geliştirilmesi sağlanacak ve küçük üreticiler arasında ortak makine kullanımı kültürü yaygınlaştırılmalı. Bakanlığımızca 2024 yılında uygulanacak olan tarımsal ürün planlaması kapsamında ilimizde arz-talep dengesi dikkate alınarak, üretimi ve üretici kararlarını etkileyecek ve bir yıl öncesinden ilan edilebilecek dinamik bir üretim planlaması oluşturulmalı. Baklagil üreticilerinin örgütlenmesi sağlanarak, piyasadaki fiyat oluşumunda ve pazarlama ağında üreticinin rolü artırılmalı. Sözleşmeli üretim modeli teşvik edilmeli. DAKA, İl Özel İdaresi ve TKDK gibi kurumların sağladığı finansman desteği, tarım sektöründeki çiftçilerimizin işlerini sürdürebilmeleri ve modernleştirebilmeleri için büyük öneme sahiptir. Çiftçilere düşük maliyetli ve yüksek verimli tohumlar sağlanarak, üretim maliyetleri düşürülecek. Bu sayede çiftçiler daha fazla kar elde edebilir. Çiftçilerimizin mercimek, nohut ve fasulye yetiştiriciliği alanında karşılaşabilecekleri tüm sorunlar hakkında ilimize eğitim ve yayım çalışmaları yapılmalı.”
“TAKE projesi kapsamında 30 çiftçiye 7 bin 150 kilogram fasulye tohumu ve 50 çiftçiye ise 18 bin 600 kilogram nohut tohumu dağıttık” diyen Gün şunları kaydetti, “Toplamda 80 çiftçimiz bu projeden faydalandı. Çiftçilerimiz, dağıttığımız tohumları bin 750 dekar alanda ekimini yapılacak. Çiftçilerimize hayırlı olsun."
Yapılan sunum ve konuşmaların ardından çiftçilerin sorunları dinlendi ve daha sonra çiftçilere tohum dağıtımı yapıldı. Programa, Muş Valisi Yardımcısı Tahir Yılmaz, Bulanık Kaymakamı Oğuzhan Ocak, Varto Kaymakamı Musa Ayyıldız, İl Genel Sekreteri Şeyhmus Yentür, şube müdürleri, muhtar ve çiftçiler katıldı.
