MŞÜ´DEN ONLİNE ULUSLARARASI SEMPOZYUM

Düzenlenecek olan Sempozyum hakkında Muş Alparslan Üniversitesinden bir duyuru yayınladı. Yayınlanan duyuruda daha önce birincisini gerçekleştirdikleri ?İslâm Düşüncesinde Eleştiri Kültürü ve Tahammül Ahlâkı? adlı uluslararası sempozyumun kamuoyu tarafından yoğun ilgi ile karşılanmasının ardından Sepozyumun ikincisini gerçekleştirme kararı alındığı belirtildi.

7-8 Aralık 2020 tarihinde Muş Alparslan Üniversitesi 1071 Kongre ve Kültür Merkezinde online olarak yapılacak olan sempozyum hakkında Sempozyum düzenleme Kurulu tarafından yapılan açıklamada; ?Hatırlanacağı üzere 26-27-28 Nisan 2019 tarihlerinde Muş Alparslan Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi tarafından İslâm Düşüncesinde Eleştiri Kültürü ve Tahammül Ahlâkı konulu uluslararası bir sempozyum gerçekleştirilmiş ve bu faaliyet gerek kamuoyunda gerekse akademisyenler nezdinde büyük ilgi görmüştü. Yoğun bir katılımla gerçekleşen sempozyum neticesinde ortaya çıkan tablo, hatırı sayılır nitelik ve nicelikteki akademisyen, aydın ve entelektüelin, İslâm Düşüncesinde Eleştiri Kültürü ve Tahammül Ahlâkı konusunun kurumsal bir nitelik kazanarak sempozyum serileri şeklinde sürdürülmesi gerektiği yönünde tavsiyelerde bulunmasına vesile olmuştur. Bu tavsiyeleri değerlendiren Muş Alparslan Üniversitesi Rektörlüğü ve İslami İlimler Fakültesi, İslâm Düşüncesinde Eleştiri Kültürü ve Tahammül Ahlâkı II üst başlığında gerçekleştirilecek ikinci bir sempozyumun faydalı olacağını tespit etmiş bulunmaktadır. Bu vesileyle (7-8 Aralık 2020) tarihlerinde aynı konulu uluslararası bir sempozyumun gerçekleştirilmesi kararlaştırılmıştır.? Denildi.

Yapılan açıklamanın devamında ise sempozyum hakkında bilgiler yer aldı; ?Yaşadığımız dönemde başta Ortadoğu olmak üzere dünyanın farklı bölgelerinde yaşayan Müslümanlar arasında ihtilaf ve çatışmaların bulunması, insanlığın son umudu olan İslam´ın, farklı inanç ve kültür mensubu insanlar nezdinde olumsuz bir imajla anılmasına sebep olmaktadır. Temelinde daha çok siyasi ve içtimai nedenlerin olduğu ihtilaf ve çatışmalara dini bir hüviyet kazandırılması, problemlerin teorik alanlara yayıldığını göstermektedir. Yorumun mutlaklaştırılması, düşüncenin tekelleştirilmesi, mezheplerin de neredeyse din kimliğine büründürülmesiyle derinlik kazanan problemler, Müslümanlar arasındaki birlik ve düzeni bozmakta, her türlü şiddet ve tedhişe ortam hazırlamaktadır. Oysa Kur´an´ın temel ilkelerini ve Hz. Peygamberin sünnetini rehber edinen Müslümanlar, tarihte bir arada yaşamanın sayısız örneğini sergilemişlerdir. İslam medeniyetini mümtaz bir konuma yerleştiren bu örneklerin bugün de tecrübe edilmesi, tarihimizdeki birikimlerin günümüze ayna tutacak şekilde aktarılmasıyla mümkün olabilir. Ancak tarihimizde eleştiri kültürü ve tahammül ahlakına dair oluşan müktesebat ve çeşitliliğin sadece bir sempozyumla ele alınıp tahlil edilmesi mümkün görünmemektedir. 2019 yılında gerçekleştirilen ilk sempozyumda, tema ya da dönem bazlı bir tasnife gidilmemiş genel bir projeksiyonla tarih ve kültürümüzdeki verilerin ortaya çıkarılması amaçlanmıştı. Gelinen noktada İslam düşünce tarihinde, eleştiriye ve ötekine tahammüle referans teşkil eden alan ve konuların zengin bir literatür oluşturduğu görülmekte, bu durum, dönemsel yahut tematik bir tasnife gitmeyi gerekli kılmaktadır. Sempozyum düzenleme Kurulu, çerçevesi daha belirgin ve derli toplu olacağı varsayımıyla 2020 yılında gerçekleştirilmesi planlanan sempozyumu klasik dönemle sınırlandırmayı uygun görmüştür. Önümüzdeki iki yılda ise XII. ? XIX. Yüzyıl (Modern Öncesi Dönem) ve XIX ? XXI. (Modern Dönem ya da Çağdaş İslam Düşüncesi) yüzyılları içine alacak şekilde iki dönem halinde aynı konunun işlenmesinin yararlı olacağı öngörülmektedir. Bu yıl gerçekleştireceğimiz sempozyumun bilim dallarına göre kabaca tasnif edilmiş örnekleri, araştırmacılara bir fikir vermesi için aşağıya alınmıştır.

SEMPOZYUM KONU BAŞLIKLARI

Tefsir

Tefsir Usulünün Oluşum Seyriyle İlgili Tartışmalar, İlk Tefsir Ürünleri (Yöntem ve Üslup), Kur´an Tarihinin Tartışmalı Konuları (Kaynağı, Muhafazası, Metinleşme Süreci ve Oryantalistik Eleştiriler),  Mezhebî Tartışmaların Tefsire Yansımaları, İlk Tefsir Problemleri, İslam Düşüncesinde İsrailiyat Problemi (İsrailiyâtın Tefsire Girişi ve İsrâiliyâta Bakış), Tefsirlerde Tekrar Sorunu, Tefsir-Te´vil ve Rivayet-Dirayet Ayrımının Temelleri ve Değeri, İşarî ve Bâtıni Yorumlar Çerçevesinde Kur´an´ı Anlamanın Keyfiyeti , Şiirle İstişhad

Hadis/Sünnet

Hadis Ezber ve Yazımı, Hadislerin Nakli, Hadis Türlerinin Peygamber (sav)´e İsnadı, Hadisleri Mana ile Rivayet, Mevzu Hadis Olgusu, Hz. Peygamberin Kelami Problemlere Karşı Tutumu, Hz. Peygamberin Toplumsal Problemlere Karşı Tutumu, Raşid Halifelerin Problemleri Çözme Yöntemi, Sahabe Döneminde Toplumsal Yapı, Kudsi/Rabbani Hadislerin Bilgi Değeri ve Eleştirisi, Halifeler Döneminde Hadislerin Tedvininin Yasaklanması ve Buna Yönelik Eleştiriler, Her Hadisle Amel Etmenin Sakıncaları, Tartışmalı Rivayetler ve Çözüm Önerileri, Hadiste Metin Tenkidinin Çıkmazları, Şia´da Hadis Problemleri, Cerh-Ta´dil´in Hadis İlimlerine Katkıları, Hadis Metodolojisine Yönelik Eleştiriler, Hadis İlminde Reddiyeler, Tenkitçi Ulemanın Karşılaştığı Sorunlar

Fıkıh/Mezhepler Tarihi

?Fıkıh? kavramı, Anlam Çerçevesi ve Bir Bilim Dalına Dönüşümüyle İlgili Görüşler, İhtilaf Geleneği (İlmu´l-Hilâf ve Hilâfiyât), İçtihad ve Mahiyetiyle İlgili Görüş Ayrılıkları, Müçtehid Tasnifinin Pratikteki İzdüşümleri (Mutlak Müçtehid, Mezhepte Müçtehid, Tahric ve Tercih Ashabı?), Ehl-i Rey-Ehl-i Hadis Tartışmaları, İlk Üç Neslin Fürû Fıkıhla İlgili Görüş Ayrılıkları, Müçtehid ve Fukaha Arasındaki Sistem Farklılıkları veya Füru´ Fıkıhla İlgili Görüş Ayrılıkları, Mezheplerin Oluşumu ve Anakronizm, Müntesibi Kalmamış Mezhepler ve Mezhep Görüşlerinin Yayılamama Nedenleri, İlk Dört Asra Damgasını Vuran Sembol Müçtehid ve Fakihler ve Onların Aykırı Görüşleri, İlk Dönemlerde Yazılmış Usûl ve Fürû Eserlerine Yönelik Kritik ve Eleştiriler, Eleştirilere Yöneltilen Tenkitler, Müçtehid ve Fukaha Arasındaki Bilgi Paylaşımı, Münakaşa ve Münazaralar, Hoca-Talebe Arasındaki Görüş Ayrılıkları, İlm-i Hilâf, İlm-i Fürûk ve Telfik

Kelam-Felsefe

Tedvin Dönemi İlmi Çalışmaları Üzerinde İktidar-Muhalefet İlişkilerinin Etkisi, Reddiye ve Münâzara Geleneği, Ehl-i Sünnet ve Mezhep İçi Farklılaşmalar, Selef ? Halef Farklılaşması ve Anlamı, Emevilerin Kader Algısı ve Kaderiyye Mezhebi, Hasan Basri´nin Kelam Anlayışı, Mâtürîdî-Mu´tezile İlişkisi Bağlamında Akılcı Düşüncenin Gelişimi, İtikadi Fırkalarda Tekfir ve Şiddet Problemi, Mu´tezile-Felsefe İlişkisi, Gazzâlî´nin Felsefe Anlayışı, İhya Çabaları ve Filozofları Eleştirisi, Tehafut Geleneği, İlk Dönem Kelamcılarda Usûl Problemi, İtikadi Fırkaların ?Teori? Geliştirme Kabiliyetleri, Meşşai Felsefede Eleştiri ve Rasyonalite, İslâm´da felsefî Düşüncenin Oluşmasında Yabancı Felsefe Okulları (Emeviler Dönemi 661-750), İslâm Düşüncesinin Gelişim Sürecinde Şehirler, Bu Şehirlerde Yürütülen İlmi, Entelektüel Faaliyetler, Kurumlar: Beytü´l-Hikme, Ezher, Nizamiye Medreseleri, Halife ve Yönetici Zevatın Entelektüel İlgileri; Meşhur Ailelerin İlim Muhitlerine Katkıları, İslam Düşüncesinin Oluşum ve Gelişim Sürecinde Çok Kültürlü Ortam/İslam Coğrafyasındaki Gayr-ı Müslim Düşünürler ve İslam Düşüncesinin Oluşumunda Etkileri (Gayr-ı Müslim Mütercim İstihdamı; İbn Cebirol, Musa b. Meymun vb.), İslam Düşüncesinde Ortaya Çıkan İlk Felsefe Okulları ve Temsilcileri. (Dehriyyun, Tabiiyyun, Meşşailer, İşrakîler, Batıniler?), Fizik, Mantık çalışmaları, Endülüs´te Felsefî çalışmalar. (İbn Meserre, İbn Hazm, İbn Bacce, İbn Tufeyl, İbn Rüşd?), Endülüs İslam Düşüncesinin Batı Düşüncesine Etkileri.

Sanat-Edebiyat

İslam Düşüncesinde Musiki Eleştirileri, İlk Dönem İslam Sanatında Tartışmalar ve Teorik Eleştiriler (Resim, Heykel, Şiir vb.), Erken Dönem İslam Edebiyatı (Arap, Fars ve İslamî Türk Edebiyatının İlk Ürünlerinde Eleştirel Bakışın Yeri)

Tarih-Medeniyet

İlk dönem İslam Tarihçiliğinde Ekoller Arasındaki Tartışmalar (Medine ve Irak Tarih Ekolleri), İlk Dönem İslam Tarihçiliğinde Tarihi Bir Karakter Olarak İbn-i Sebe´ Etrafındaki Tartışmalar, İslam Tarihinde Hilafet Tartışmaları (Dört Halife ve Emevîler), Abbasiler Döneminde Mihne ve İlgili Tartışmalar, Mevali ve Şuûbiyye Etrafındaki Tartışmalar (Emevîler ve Abbasiler), Dört Halife ve Emevîler Dönemi Divan Teşkilatı Etrafındaki Tartışmalar, İslam Tarihçilerine Yöneltilen Eleştiriler

Tasavvuf

İslam´da Zühd Hareketini Tetikleyen Unsurlar, Hicri. V. Asra Kadar Gerçek Mutasavvıfların Taklitçilere Getirdiği Tenkitler, Sufiliğin Doğuşu ve Zahir-Batın Ayırımı, Tasavvufta Özeleştiri Geleneği, İrfani Geleneğe Getirilen Yıkıcı Eleştirilerin İslam Düşüncesine Etkileri, Erken Dönem Tasavvuf Klasiklerinde Eleştiri Kültürü

Eğitim

Peygamber (sav)´in Kadın, Erkek ve Çocuklara Yönelik Eğitim Stratejileri ve Aktüel Anlamları, İlk Eğitim Kurumları (Yöntem-Müfredat vb.), Dört Halife Döneminde Din Eğitimi, Emevi ve Abbasi Dönemi Din Eğitimine Eleştirel Yaklaşımlar, İlk Dönem Din Eğitiminde Yöntem Tartışmaları, Halkların İslamlaşma Sürecinde Sosyal Çevre ve Din