Muş´ta, geçmişten günümüze bağlarda yetiştirilen meyve ve sebzeler geçim kaynağı olmanın yanında, aynı zamanda kışlık olarak da tüketilmek üzere hazırlanıyor.
1071 Alparslan Tarihi Kültürü Sanatı Tabiatı Doğayı Her Türlü Canlı Cansız Varlıkları Koruma Ve Geliştirme Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Turgay Özlü, Muş bağlarında kış hazırlıklarını anlattı.
?Muş kültüründe önemli bir yere sahip vazgeçilmez gelenek ve görenek unsuruna sahip olan bağlarda yetiştirilen çeşitli türlerdeki meyve ve sebzeleri farklı şekilde hazırlayarak kışa hazırlıklar yapılıyor? diye belirten Özlü, ?Muş bağlarına has organik meyveleri sebzeleri bir kaç farklı yöntemle kış mevsimi için hazırlayarak kışın ayaz soğuk uzun günlerinde sağlıklı keyifli tüketmektir. Meyveler kurutulmak üzere damların üzerine serilerek kuru yemiş ve yöre dilinde kak diye anılan şekilde kışın tüketilmektedir. Bazı meyvelerden de reçel hoşaf yapılmak üzere kazanlar kaynamaya başladı bağlarda.
Bir taraftan da bağlarda bostanlarda doğal organik yetiştirilen sebzelerde kurutulmak üzere damlarda çatılarda balkonlarda pencerelerde kurutulmak üzere yerlerini alırken. Konserveler içinde kazanlar kaynamaya başladı tutulan çeşitli konservelerden karışık türlü, menemen çılvır, karnıyarık, bakla, domates biber sosu, biber, domates salçası yapılırken. Turşu çeşitlerinden de karışık turşu, çorti, yaprak çeşitlerinden lahana, kelem, tut üzüm yaprağı? gibi yöreye has sebze meyvelerden oluşan yiyecekler kış günlerinde doğal organik yetişen sağlıklı meyve ve sebzelerin hasretini çekmemek yada hazır ürünleri tüketmemek için ev yapımı ürünlerden faydalanarak sağlıkla afiyetle tüketmektir. Biraz zahmetli olsa da yazın ürünlerinden kışın faydalanmakta bir başka güzel olur. İnsanın ağzının tadı, emek zahmet vermeden hiç bir şeyin tadı tuzu olmadığını unutmamalıyız. Ne demiş büyüklerimiz ?çoklar yapar azlar yerler? zahmetli yiyecekleri? dedi.
?MUŞ BAĞLARINDA GELİŞİ GÜZEL YAPILAN YAPILAR ÇEVRENİN DOĞLALIĞINI BOZUYOR?
Eskiye oranla verimin düştüğüne dikkat çeken Özlü, sözlerini şöyle sürdürdü: ?İlk çağlardan günümüze kadar varlığını sürdüren bağcılık kültürü insanların ve doğal olarak da yetişen yetiştirilen meyvelerin hasadını yaparak geçimlerini sürdüren yöre halkı günümüzde ne yazık ki o yemyeşil bağların bahçelerin bostanların insanoğluna bolluğuyla bereketiyle nimetleriyle sunmuş olduğu aş iş uğraştan günümüzde ne yazık ki eski günlerinden güzelliğinden verimliliğinden çok uzak bakımsız sahipsizler bağlar. Eskiden bağlarıyla bahçeleriyle bostanlarıyla uğraşan çalışkan üretken gayretli eli nasırlı yüzü gülen mutlu insanlar vardı. Eskiden kilometrelerce patika yollardan bin bir türlü zahmetlerle katırlarla eşeklerle atlarla öküzleriyle bağlarına giderek topraklarıyla uğraşıp yaz boyu ürettikleri ürünlerini kışa doğru toplayarak geçimlerini yaparken. Günümüzde bağlarda yerini şimdiler insanların günü birlik gidip geldikleri kendilerine eğlence olarak kullandıkları bilinçli bir şekilde çat pot çöpleriyle kirleterek bağların acı verici durumu bizleri derinden üzmektedir. Yeniçağ ve teknolojilerin insanlara sunmuş olduğu imkânlardan biride her köşe başına kadar açılmış yollar bu insanlara sunulmuş rahatlıktan ziyade tabiatımızı doğamızı talan yok eden kirleten bir projedir bu gün açık net görmekteyiz. Bağlarda eskiden taştan tek katlı hizanlar varken günümüzde yolun gittiği her noktaya kat kat dikilen beton evlerle birlikte ekili olan bağlarında doğal şekli kepçelerle bozularak gün gittikçe o güzelliğini ve özelliğini kaybedip yok edilmektedir.?
?PİKNİK VE GEZİLERDEN SONRA ÇEVREYİ KİRLETMEYELİM?
Özlü, son olarak şunları söyledi: ?Şehir hayatından uzak kalmak isteyip günü birlik bağlara çıkıp stres atıp piknik yapmak isteyenler arkalarında koskoca bir çöp yığını bırakıp giderken hiç düşünmeden bilinçsiz ve bilerek oturup kalktıkları alanlara çat pot ve çöplerini bırakırken bir daha kirlettikleri yere gelip oturacaklarını hiç düşünmezler mi öyle sorumsuz vurdumduymaz bir toplum olduk ki hiç kimse ne kendinden nede bir başkasına yaptığı yanlışı hatayı söylememekteler. Ne acıdır ki bağların son hali insanoğlunun bıraktığı pis izlerle doludur toplum olarak hiç düşündük mü acaba bizlere ne oluyor diye ve bilinçsizce yakılan ateşlerin söndürülmeden bırakılıp giderken her yıl onlarca dönüm bağların yanmasına sebep olurken toplum olarak kendimize çeki düzen vermemiz gerekir.?
