ARIK, "2000 ÖNCESİ GÖSTERGE SİSTEMİNE DÖNÜLSÜN"
TÜED Muş Şube Başkanı Murat Arık, maaşların tek sistem üzerinden hesaplanmasını sağlayacak 2000 öncesi gösterge sistemine geri dönülmesi çözümün en kestirme yolu olduğuna dikkat çekti.
Emekli olacak yüzbinlerce kişinin 2025’te ortaya çıkacak maaş farkı için hükümetin formül arayışı sürüyor. Uygulanacak formül henüz netleşmedi. Bakanlık kaç kişinin bu durumdan etkilendiği ve farkın kapatılmasının maliyetinin ne olduğuna yönelik etki analizi yapıyor. Emekli tarafı ise maaşların tek sistem üzerinden hesaplanmasını sağlayacak 2000 öncesi gösterge sistemine geri dönülmesi çözümün en kestirme yolu olduğuna dikkat çekiyor.
Emekli maaş hesaplamasında yıl farkından doğacak fark üzerinde çalışmalar ve formül arayışları sürüyor. Geçtiğimiz haftalarda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, 2024 yılında emekli olacaklar ile 2025 yılında emekli olacakların aylıkları arasında oluşacak farkla ilgili çalışma yaptıklarını söylemişti. Işıkhan yaptığı açıklamada “Bir netlik yok, ekiplerimiz çalışıyor, Hazine ve Maliye Bakanlığımız ile çalışıyoruz. Sayın Cumhurbaşkanı Yardımcımız ile bir araya gelip görüşeceğiz” demişti.
Maaşlarda yüksek fark bekleniyor
Emeklilik dilekçesini 2024 yılında verenler ile 2025 yılında verenlerin aylıkları arasında bu yıl yüksek fark olması beklenirken, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı da maaşlarda yüksek farkın oluşmayacağı ve vatandaşın mağdur olmayacağı formüller üzerinde çalışıyor.
Bakanlık etki analizi yapıyor
Emekli maaşı farkında formül arayışı sürerken, Bakanlık, maaş farkı düzenlemesinin etki analizini yapıyor. Yapılacak etki analizi kapsamında, kaç kişinin emekli maaşında fark oluştuğu belirlenerek, emekli maaşları arasındaki farkın kapatılmasının ya da azaltılmasının maliyeti hesaplanacak. Ortaya çıkacak maliyet çerçevesinde, düzenleme kapsamında uygulanacak formül netleştirilecek.
Emeklinin talep tarihine göre maaş farkı yüzde 30-35 arasında olacak
Yazılı bir açıklama yapan Türkiye Emekliler Derneği (TÜED) Muş Şube Başkanı Murat Arık, 2024 ve 2025’te emekli olacakların talep tarihine göre aylıklarda yüzde 30-35 arasında farklılaşma olacağını söyledi.
Emekli aylıkların karma sisteme göre hesaplanması, emeklileri koruyan bir sistem olarak görülemeyeceğini dikkat çeken Murat Arık, “Son iki yılda enflasyon farklı olduğundan, bu sistemin sonucu, enflasyonun yüksek olduğu yıl, emekliler için cazip oluyor. Aylık hesaplama sisteminin parametreleri, borsa gibi emekli aylıklarını yükseltiyor veya düşürüyor. Emekli aylıklarının hesaplanmasında önemli bir parametre olan güncellenme katsayısı, TÜFE ve gayri safi yurtiçi hasıla gelişme hızı (GH) oranlarına göre her yıl belirleniyor ve aylıkların hesaplanmasında temel kriter olan ortalama kazançları çok yönlü etkiliyor. 2023 ve 2024 yılları enflasyon oranlarının farklılaşması, emekli aylıklarına da aynı paralelde yansıyor” dedi.
"Uygulama emekli aylıklarında önemli bir düşüşe neden oluyor"
Emekli talep tarihine göre güncelleme katsayı farklı olmasının emekli olunan yılda aylığın yükselmesi veya düşmesi riski yaşandığını dikkat çeken Arık, uygulanan sistemle ilgili şunları söyledi: “2024 yılında emekli olanlara uygulanan güncellenme katsayısı 66,12. 2024 yılı güncellenme katsayısının ise tahminlere göre 41,19 veya 42,25 olması öngörülüyor. 2024 yılında emekli olanlara 66,12 güncellenme katsayısı uygulanırken, 2025 yılında emekli olacaklara 41,19 ve 42,25 güncellenme katsayısının dikkate alınacak olması, emekli aylıklarında önemli bir düşüşe neden oluyor. Emekli aylıklarına 2024 yılı ilk 6 ayında yüzde 49,25 zam, ikinci 6 ayında yüzde 24,73 zam yapıldı. 2024 yılında emekli aylıklarına yapılan zamlar, 2025 yılında emekli olacaklara uygulanmayacağından, 2025 birinci ve ikinci altı ay emekli zamları çok daha az hesaplanacak. Güncellenme katsayısı ve emekli aylıklarında oluşan farklılıklarla, 2025 yılında emekli olacakların aylıkları yüzde 30-35 arasında daha az hesaplanacak. Emekli talep tarihine göre güncelleme katsayı kadar aylık artışları da her yıl farklılaştığından, emekli olunan yılda aylığın yükselmesi veya düşmesi riski yaşanıyor. 5510 sayılı Kanun döneminde 2021 ve 2021 yılında talep tarihlerine göre yüzde 18’e kadar aylıklar farklılaştı. 2024 ve 2025’te de aylıklar, emekliliğe hak kazananların talep tarihine göre yüzde 30-35 arasında yine farklılaşıyor.”