MALAZGİRTLİ PANCAR ÜRETİCİLERİNİN KÜSPE MAĞDURİYETİ MECLİS GÜNDEMİNDE
DEM Parti Muş Milletvekili Sümeyye Boz, Malazgirtli şeker pancarı üreticilerinin küspeye erişiminin engellendiği iddialarını TBMM gündemine taşıdı. Boz, Ağrı Şeker Fabrikası’nın üreticiye ait olması gereken küspeyi üçüncü kişi ve şirketlere satarak çiftçiyi mağdur ettiğini belirterek Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı’nın yanıtlaması istemiyle yazılı soru önergesi verdi.
Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) Muş Milletvekili Sümeyye Boz, şeker pancarı üretimiyle entegre hayvancılığın temel girdilerinden biri olan şeker pancarı küspesinin üreticilere verilmediği yönündeki iddiaları Türkiye Büyük Millet Meclisi gündemine taşıdı.
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı’nın yazılı olarak yanıtlaması istemiyle sunulan soru önergesinde, Muş’un Malazgirt ilçesinde pancar üretimi yapan çiftçilerin ciddi biçimde mağdur edildiği vurgulandı.
Boz, şeker pancarı küspesinin yalnızca ticari bir ürün olmadığını, pancar üreticisinin emeğiyle ortaya çıkan ve hayvancılık faaliyetleri açısından hayati öneme sahip bir yan ürün olduğunu belirtti. Özellikle Doğu Anadolu Bölgesi’nde pancar–hayvancılık döngüsünün sürdürülebilirliği açısından küspeye erişimin kritik olduğunu ifade eden Boz, bu hakkın fiilen ortadan kaldırıldığını dile getirdi.
“Üretici, kendi yan ürününü piyasadan almak zorunda kaldı”
Soru önergesinde, Malazgirtli üreticilerden gelen bilgilere yer veren Boz, Ağrı Şeker Fabrikası’nın, Malazgirt’te pancar üreten çiftçilere tahsis edilmesi gereken küspeyi kendilerine vermediğini; buna karşın bu ürünü başka kişi ve şirketlere satarak serbest piyasaya sunduğunu aktardı. Bu uygulamanın, pancar üreticisini kendi yan ürünü olan küspeyi piyasadan satın almak zorunda bıraktığını belirten Boz, çiftçinin bu süreçte iki kez kaybettiğini vurguladı.
Küspeye erişemeyen üreticilerin artan yem maliyetleri nedeniyle ciddi ekonomik kayıplar yaşadığını kaydeden Boz, bu durumun yalnızca bireysel mağduriyetler yaratmadığını; aynı zamanda bölgedeki pancar üretimiyle hayvancılık arasındaki doğal döngüyü bozduğunu ifade etti.
“Kamu işletmesi üretici aleyhine ticari kazanç mı gözetiyor?”
Önergede, kamuya ait bir şeker fabrikasının üretici aleyhine hareket ederek ticari kazanç elde ettiği yönünde bölgede güçlü bir kanaat oluştuğuna dikkat çekildi. Boz, bu durumun kamu işletmeciliği anlayışı, tarımsal adalet ve bölgesel kalkınma politikaları açısından ciddi bir sorun teşkil ettiğini belirtti.
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın, şeker fabrikalarının üretici havzalarında çiftçilerin haklarını korumak, yan ürünlerin adil dağıtımını sağlamak ve kamu zararını önlemekle yükümlü olduğunu hatırlatan Boz, Malazgirtli üreticilerin küspe hakkının fiilen ortadan kaldırılmasının bu yükümlülüklerin yerine getirilmediğini gösterdiğini ifade etti.
Bakanlığa yöneltilen sorular
Milletvekili Sümeyye Boz, önergesinde Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı’dan, son beş yıl içerisinde Ağrı Şeker Fabrikası’nın Malazgirt’te pancar üretimi yapan çiftçilere tahsis etmesi gereken toplam küspe miktarının ne kadar olduğuna açıklık getirilmesini istedi. Boz, aynı dönemde üretici dışındaki kişi ya da şirketlere satılan küspe miktarının ve bu satışlardan elde edilen toplam gelirin kamuoyuyla paylaşılmasını talep etti.
Boz, üreticilerin tüm taleplerine rağmen küspenin kendilerine verilmemesinin hangi gerekçelere dayandığını ve bu kararın hangi yetkili ya da yetkililer tarafından alındığını da Bakanlığın yanıtlamasını istedi. Küspe satışlarının, pancar üretim havzası dışında kalan kişi ve şirketlere yapılmasının Tarım ve Orman Bakanlığı’nın bilgisi ve onayı dâhilinde olup olmadığı da yöneltilen sorular arasında yer aldı.
Önergede ayrıca, küspeye erişemeyen üreticilerin artan yem maliyetleri nedeniyle uğradığı ekonomik kayıplara ilişkin Bakanlık tarafından herhangi bir tespit, inceleme ya da telafi çalışması yapılıp yapılmadığı soruldu. Ağrı Şeker Fabrikası’nın söz konusu uygulamalarına ilişkin idari veya mali bir denetim başlatılıp başlatılmadığını da gündeme getiren Boz, üretici aleyhine ticari kazanç gözetildiği yönündeki iddiaların Bakanlık tarafından kabul edilip edilmediğine açıklık getirilmesini talep etti.
Milletvekili Boz, Malazgirtli pancar üreticilerinin küspeye yeniden erişiminin sağlanması için Bakanlık tarafından acil bir düzenleme yapılıp yapılmayacağını da sorarak, üreticilerin yaşadığı mağduriyetin giderilmesi ve şeker pancarı küspesinin üreticiye ait bir hak olarak yeniden tanınması beklentisini TBMM gündemine taşıdı.
