MUŞ’UN GENÇLERİ GÖÇ EDİYOR, NÜFUS ARTIŞI YAVAŞLIYOR
TÜİK’in son verileri, Muş’un göç veren iller arasında öne çıktığını, genç ve eğitimli nüfusun büyükşehirlere yöneldiğini ortaya koydu.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Van Bölge Müdürlüğü’nün yayımladığı 2025 Eylül dönemi “İl Sunumu” raporuna göre, Muş’un nüfusu 2024 yılı itibarıyla 359 bin 808 kişiye ulaştı. Ancak yıllık nüfus artış hızı binde 3,4 seviyesinde kalarak, önceki yıllara göre belirgin bir yavaşlama gösterdi. Verilere göre kent, 12 bin kişi göç alırken 22 bin 900 kişi göç verdi; en dikkat çekici ayrıntı ise, göç edenlerin önemli kısmının üniversite mezunu ve genç yaş gruplarından oluşması oldu.
Muş’un kilometrekareye düşen nüfusu 51 kişi olarak ölçülürken, Türkiye ortalaması 111 kişi oldu. Ortalama hanehalkı büyüklüğü ise 4,20 kişi ile ülke ortalamasının (3,11) oldukça üzerinde seyretti. Bu veriler, kentin geleneksel aile yapısının ve geniş hane düzeninin devam ettiğini gösteriyor.
Göç hareketleri dikkat çekiyor
TÜİK verilerine göre Muş, 2024 yılında 12 bin kişi göç alırken, 22 bin 900 kişi göç verdi. Böylece ilin net göçü eksi 10 bin 900 olarak kaydedildi. Göç edenlerin büyük kısmını lise ve üniversite mezunları oluşturdu. Eğitimli genç nüfusun büyükşehirlere yönelmesi, Muş’un en önemli demografik sorunlarından biri olarak öne çıktı.
Eğitim göstergelerinde ilerleme var
Muş’ta 6 yaş ve üzeri nüfusun okuryazarlık oranı yüzde 94,6 olarak tespit edildi. İlkokul düzeyinde net okullaşma oranı yüzde 88,7, ortaokulda yüzde 79,6, lise düzeyinde ise yüzde 66,3 seviyesinde gerçekleşti. Kentte öğretmen başına düşen öğrenci sayısı ilkokulda 15, ortaokulda 13, lisede ise 14 olarak açıklandı. Bu oranlar Türkiye ortalamasına yakın seyrediyor.
Sağlıkta hekim başına düşen kişi sayısı yüksek
Sağlık alanında ise 2023 yılı itibarıyla Muş’ta her bir hekime 840 kişi, her bir hemşireye ise 351 kişi düşüyor. Bu oran, Türkiye ortalamasına kıyasla sağlık personeli başına düşen nüfusun daha yüksek olduğunu ortaya koyuyor.
Doğum oranı Türkiye ortalamasının üzerinde
Muş’ta kaba doğum hızı 2024 yılı itibarıyla binde 18,0 olarak ölçüldü. Türkiye ortalaması binde 11,2 seviyesinde olurken, doğurganlık eğilimi bakımından Muş bölgesinde yüksek oranını korudu. Bebek ölüm hızı ise binde 13,3 olarak tespit edildi.
Ekonomi ve işgücü göstergeleri
İşgücü verilerine göre 2024 yılında Muş’ta işsizlik oranı yüzde 18,3, istihdam oranı yüzde 35,3, işgücüne katılım oranı yüzde 43,1 olarak belirlendi. Bölgede işsizlik oranı Türkiye ortalamasının (8,7) oldukça üzerinde seyrediyor. İstihdam edilenlerin yüzde 27,3’ü sanayi, yüzde 24,5’i tarım, yüzde 48,2’si hizmet sektöründe çalışıyor.
Ekonomik büyüklük ve gelir düzeyi
Muş’un 2023 yılı kişi başına düşen gayrisafi yurt içi hasılası 130,4 bin TL (yaklaşık 5.600 dolar) olarak açıklandı. Bu rakam, Türkiye ortalamasının altında olmakla birlikte TRB2 bölgesindeki (Van, Bitlis, Hakkari, Muş) iller arasında orta seviyede yer aldı.
Konut ve yapı sektörü
2024 yılında Muş’ta yapı kullanım izin belgesi verilen daire sayısı 1.961 oldu. Tamamlanan yapıların toplam yüzölçümü ise 373 bin metrekare olarak kaydedildi. Aynı dönemde kentte 2 bin 144 konut satışı gerçekleşti.
Tarım ve hayvancılık öne çıkıyor
TÜİK verilerine göre Muş’ta toplam tarım alanı 3 milyon 135 bin dekar, ekilen alan miktarı ise 1 milyon 203 bin dekar olarak belirlendi. Hayvancılıkta 1 milyon 158 bin küçükbaş ve 242 bin büyükbaş hayvan varlığıyla Muş, bölgenin önemli üretim merkezlerinden biri konumunda bulunuyor.
Ulaşım ve çevre verileri
Muş’ta 2025 yılı itibarıyla trafiğe kayıtlı motorlu kara taşıtı sayısı 40 bin 232 oldu. Kentte 2024 yılında 1.370 trafik kazası meydana gelirken, bu kazalarda 17 kişi hayatını kaybetti, 976 kişi yaralandı. Belediyelerde kişi başına düşen günlük su kullanımı ise 335 litre olarak hesaplandı.
