DOĞUMUNUN 110. YILINDA ALIKUL OSMONOV VE MANAS DESTANI
Bedrettin KELEŞTİMUR
Elâzığ Valiliği, TÜRKSOY, Elâzığ Belediyesi, Fırat Üniversitesi ve Manas Yayıncılığın İşbirliğiyle Kırgızların efsanevi şairlerinden Alıkul Osmonov, Doğumunun 110. Yılında ihtişamlı bir törenle anıldı.
Manas Destanının 130 yıl dönümü münasebetiyle de güzel bir program gerçekleştirildi.
Yüksek düzeyde bir katılım… Bir ve beraber olma şuurunu sıklıkla ifade eden konuşmalar… Gözlerimiz dolu, dolu… Ata Yurt ’tan Ana Yurda buluşmanın en nezih fotoğrafı… Yıllar öncesine gidiyoruz. 2006 Yılı Türk Dünyası Hizmet Ödülü Cengiz Aytmatov’a veriliyordu. Bu vesileyle “15 Uluslararası Hazar Şiir Akşamları 25-27 Ekim 2007 tarihinde muhteşem bir katılımla Cengiz Aytmatov anısına yapılıyor!” Ve büyük ödül Türk dünyasının bu müstesna ismine veriliyordu…” Elâzığ Şehrimizde, şehrin en merkezi yerinde bulunan bir parka da, “Cengiz Aytmatov…” ismiyle artık anılıyordu.. Prof. Dr. Zakir Azizov’un büyük emekleriyle yapılan “Cengiz Aytmatov Anıtı…” 21 Aralık 2023 tarihinde Cengiz Aytmatov’un 95. Doğum yılı anısına “Cengiz Aytmatov Millet Parkı ve Cengiz Aytmatov Anıtı…” olarak şehrin ufkunu selamlıyordu…
TÜRKSOY Genel Sekreteri bu açılışta yaptığı konuşmalarında, “Elâzığ Şehrini kültür, sanat, ilim, bilim insanları yetiştiren şehir olarak…” yorumluyorlardı. Bizim en büyük arzumuz, 2026 tarihinde Elâzığ Şehrinin, “Türk dünyası Kültür Başkenti…” olmasıdır.
15-18 Mayıs 2025 tarihinde Elâzığ Şehri, hafızalarda derin izler bırakacak erdemli güzellikleri yaşıyordu… Başta Kırgızistan olmak üzere bizlerin, “Uluğ Türkistan!” olarak nitelendirdiği kadim Türk Yurdu olan bu coğrafya; “büyük bir medeniyet havzasıdır!” tarihe olan özlemimiz bizleri Atayurt’la daha da yakınlaştırmaktadır. 1992 tarihinde itibaren gerçekleştirilen, Uluslararası Hazar Şiir Akşamları bizlere Türk Dünyasını daha yakından tanıma fırsatını kazandırmıştır. Yunus Emreler, Fuzuliler, Cengiz Aytmatovlar, Alıkul Osmonovlar, Magcan Cumabaylar, Elmas Yıldırımlar vesaire Ve özellikle de, “Destanlarımız… Bizleri aynı idealler etrafında birleştiren ortak değerlerimizdir.
Kırgızistan’dan, Atayurt’tan; Türk Dünyasının bir bakıma tarihi buluşturan “Vuslat Şehri /Harput- Elâzığ’a gelen misafirlerimizi şehir bağına basıyordu…” Tarihi bir özlem gideriliyordu. Misafirlerimiz arasında; Sultan Raev (TÜRKSOY Genel Sekreteri), Ruslan Kazakbayev (Kırgız Cumh. Ankara Büyükelçisi), Çolponbek Abıkeev (Kırgız Cumh. Cumhurbaşkanlığı Başdanışmanı), Asilbek Ahmedşaripov (Isık Gölü Vali Yard.), Cemal Nayzakeeva Esenkanova )Kırgız Cumh. Panfilov Vilayeti Kültür Müdürü), Amanbay Ömürzakov (Kırgız El Birliği Başkanı), Prof. Dr. Abdıldacan Akmataliyev (Kırgız Cumh. Bilimler Akademisi), Kanıbek İmanaliyev (Kırgız Yazarlar Birliği Bşk.),
Doç.Dr. Zamirbek Asanaliev (Alıkul Osmonov Araştırma Mrk. Müd.), Nurdin Cumaliev (Alıkul Osmonov Devlet Anıt Kompleksi Müd.), Aziz Biymirza Uulu (Manas Akademisi Başkanı),
Ormoşbek Çoyunbaev (Manas türbesi Genel Müd), Prof. Dr. Zakir Azizov (Kırgız Heykeltıraş),
Nazira Aali Kızı (Gazeteci, Manas Akademisi Başkan Yrd.),
Malina Kasımgeldiyeva (Kırgız Cumh. Ulusal Bilimler Akademisi Araştırma Mrk.)
Cediger Saalaev (Kırgız Şair), Munduzbek Tentimişov (Kırgız Yazar, Gazeteci),
Doğdurbek Yusupov (Kırgız, Yazar, Şair), Ayday Çotueva (Kırgız Yönetmen),
Kuşubek Kaçıbekov (Kırgız Bilim Adamı), Bolatbek Satıkulov (Kırgız Araştırmacısı),
Rıspay İsakov (Manasçı), Bek Osmonov (Alıkul Osmonov Vakfı Başkanı),
Yuriy Viktoroviç Konoplyanikov (Alıkul Osmonov Vakfı Kurucu Üyesi),
Nurlanbek Kalıbekov (Alıkul Osmonov Vakfı Yön. Kur. Üyesi), Tolukbek Mendebayev (Kırgız Yazar)
Tarihe not düşülmesi hasebiyle bu isimleri sizlerle bir daha paylaşmak istedim…
Elâzığ Şehrinde, ‘dolunay vakti…’ Manas Destanıyla; onun gönüllere işleyen parıltılarıyla bir yürek olduk… Her iki ülkenin şairleri, yazarları, akademisyenleri, bilgeleri, aksaçlıları bir araya geldiler. Hoş sohbet ettiler… O sohbetlerden bizlerde fazlasıyla istifade ettik…
Fırat Üniversitesi Bahaeddin Ögel Konferans Salonu’nda, 15 Mayıs 2025 Perşembe Günü Saat, 13.30’da, “Manas Destanının 1030. Yıldönümü münasebetiyle…” düzenlenen geniş katılımlı panelde, “MANAS DESTANI BÜTÜN YÖNLERİYLE ANLATILDI…”
Açılış Konuşmalarını Çolponbek Abıkeev (Kırgız Cumh. Cumhurbaşkanlığı Başdanışmanı), Elâzığ Valisi Numan Hatipoğlu’nun yaptığı günün önemli ve bir o kadar da anlamlı panelinde; Oturum Başkanlığını Prof. Dr. Ercan Alkaya’nın yaptığı panelde, Prof. Dr. Abdıldacan Akmataliyev (Kırgız Cumh. Bilimler Akad. Cengiz Aytmatov Enstitüsü Müd), Kanıbek İmanaliyev (Kırgız Yazarlar Birliği Bşk.), Aziz Biymirza Uulu (Manas Akademisi Bşk.), Ormoşbek Çoyunbaev (Manas türbesi Genel Müd.), Prof. Dr. Esma Şimşek, Prof. Dr. Süleyman Kaan Yalçın katıldılar.
Aynı gün sabahleyin Elâzığ Ahmet Yesevi Sosyal Bilimler Lisesi’nde de, Program sunuculuğunu okulun Edebiyat Öğretmeni Serap Tapan’ın yaptığı, “Kırgız Şiirinin Yıldızı Alıkul Osmonov…” okulun öğrencileri tarafından anlatılıyordu.
Manas Destanı, 1995 tarihinde Kırgızistan’ın bağımsızlığının 1000. Yılı dolayısıyla UNESCO tarafından dünya kültürel mirası olarak tanınıyordu. 2013 yılında ise “Manas Destanı Geleneği” UNESCO Kültürel Miras Listesi’ne dâhil edilerek Uluslararası koruma altına alınıyordu. Bizlerin en fazla dikkatleri üzerine çeken konu ise, Manas’ın, Yedi Nasihatı… Bu 7 nasihat şunlar,
“Milletin ve vatanın bütünlüğü, Halk arasında birlik, dostluk ve işbirliği, Milli onur ve vatandaşlık vicdanı, Yorulmaz bir çalışma, yüksek zenaat- eğitim ile güçlü devlete ulaşma, İnsanlık, alicenap, affedicilik, Tabiat ile iyi ilişki içinde olma, Kırgız Devleti’nin sağlamlaştırılması ve onun gözbebeği gibi muhafaza edilmesi” Bu öğütler, Kırgızistan da, okullarda, ‘ders müfredatının içerisinde yer almaktadır’ Bu çok önemlidir… Gelecek kuşaklara bu millet kendi kültürünü taşıyabilmelidir.
16 Mayıs 2025 Cuma günü, Saat 10.00 sularında… Cengiz Aytmatov Parkında, tarihi yaşamak ne güzel… Doğumunun 110. Yılında Alıkul Osmonov- Manas Destanı’nın 1030 yılı açılış töreni…
Şehrin Valisi, Belediye Başkanı, Kırgız Cumhuriyeti Ankara Büyükelçisi, TÜRKSOY Genel Sekreteri, Kırgız Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Başdanışmanı, Fırat Üniversitesi Rektörü, her iki ülkeden Şairler, Yazarlar, Akademisyenler bir arada… Birbirinden güzel konuşmalar… İkramlar, Harput Türküleri…
Ve daha sonra, F.Ü. Bahaeddin Ögel Konferans Salonu’nda, bir derya insan, Alıkul Osmonov paneli…
Prof. Dr. Ahmet Buran’ın Oturum Başkanlığını yaptığı panelde ise Prof. Dr. Abdıldacan AKMATALİYEV, Doç. Dr. Zamirbek ASANALİEV, Kanıbek İMANALİYEV, Munduzbek TENTİMİŞOV, Prof. Dr. Tarık ÖZCAN, Doç. Dr. Mehmet Özeren’i pür dikkat dinliyoruz…
Aynı gün, Cengiz Aytmatov Parkında, Saat 17.00’de, Alıkul Osmonov’a Saygı Gecesi… Program sunuculuğunu Prof. Dr. Süleyman Kaan Yalçın’ın yaptıkları bu gecede, Manasçı Rıspay İsakov misafirlere, Manas Destanından bir bölüm okudular… Dr. Mustafa Öztürk’ten, “Türkiye- Kırgız türkülerini” dinliyoruz. Şair ve Yazarların edebi söyleşisi… O söyleşide yer alan isimler;
Prof. Dr. Zakir AZİZOV, Prof. Dr. Abdıldacan AKMATALİYEV, Kanıbek İMANALİYEV, Prof. Dr. Tarık ÖZCAN, Doç. Dr. Zamirbek ASANALİEV, Bedrettin KELEŞTİMUR, Cediger SAALAEV, Aziz BİYMIRZA UULU, R. Mithat YILMAZ, Dogdurbek YUSUPOV, Nazım PAYAM, Malina KASIMGELDİYEVA, M. Faik GÜNGÖR, Nurdin CUMALİEV, Zekeriya BİCAN, İlhami BULUT, Ormoşbek ÇOYUNBAEV, Bolatbek SATIKULOV…
Bu tarihi program için tek kelime, ‘tebrikler…’ Emeği geçenleri yürekten kutlarım… Selam ve Muhabbetle efendim…