GÖÇ, PANDEMİ, DEPREMLER…

GÖÇ, PANDEMİ, DEPREMLER…

Elâzığ Şehri, Harput’un tarihi mirası üzerinde kurulan bir Şehirdir. 

Bir bakıma göçler bu şehrin kaderi… Tarihi Harput’tan ilk göç faaliyetleri, 1834 tarihinde Vali Mehmet Reşit Paşa döneminde başlamıştır. Bu göçler neredeyse bir asrı aşkın bir süre devam etmiştir.

Göçleri sağlıklı bir şekilde anlatabilmek için şehrin fotoğrafını iyi çekmeliyiz.

1927 tarihinde Elâzığ nüfusunun, “yüzde 83.8’leri…” Kırsal Kesimde yaşamaktadır. Nüfusun ancak, “yüzde 16.2’si şehir merkezinde…” hayatını idame ettirmektedir.

Dikkat edilirse, “Kırsal bir kültür…” hemen dikkatleri üzerine çekecektir.

1980 yılından itibaren şehrin, ‘şehrin fotoğrafı ile birlikte kültür dokusu da…’ değişmeye başlayacaktır. Bu tarihlerde, Kırsal Nüfusun Toplam nüfusa oranı, “yüzde 57.5’lere kadar…” düşecektir.

2015 yılına gelindiğinde artık Kırsal Nüfusun toplam nüfusa oranı, “yüzde 23.58’lere kadar düşecekti!” 

Rahmetli Süleyman Demirel’in bir sözü vardı; “Şehirde ne varsa köyde de o olacak!” 

Gerçekten oldu da, ‘yolu, suyu, elektriği, telefonu, okulu, sağlık evi…’ Bir şey var ki, ‘kırsal kesimlerden şehirlere olan göçler…’ sanki köylerden kaçışın bir senaryosu gibiydi!

Maalesef, ‘göçler bir disiplin altına alınarak yönetilemedi’ 

2010-2015 yıllarına şöyle bir baktığımızda; Şehir İl Merkezi Kırsal Kesimden yüzde 18.2 göç alırken; Kırsal Kesimlerde, ‘göçlerle nüfus kaybı eksi yüzde 23.0’lere düşüyordu’

Cumhuriyet Kurulurken, “Köylü milletin efendisidir!” dedik. İktisadi Kalkınmanın önemli bir ayağını, ‘Tarım Kentleri/ veya Köy Kentleri…’ olarak düşündük. Kalkınma stratejilerinin içerisinde çok önemli projelere de imzalar atıldı. Gel görelim ki, ‘göçler ve akıbeti…’ malumumuz!

2001 Yılı Haziran Ayında, Elâzığ Şehrimizde, “Elâzığ 1. Ekonomi Kurultayını…” gerçekleştirecektik. O günlerden bugünleri görmek mümkündü! 

Elâzığ Şehri, 1970’lerin, “Metropoliten Şehriydi!”  DPT tarafından Elâzığ Şehrinin 1995 yılındaki nüfusu, “750 bin olarak hedeflenmişti!” 

Öyle gelişmeler oluyor ki, hiçbir şey istediğiniz istikamette gelişmeyebiliyor! 

Özellikle de, “Elâzığ Şehrinin 1980’li yıllardan itibaren verdiği nitelikli göçler…” Şehrin sosyal, kültürel ve iktisadi hayatını da derinden etkiliyordu. 

Yıllar boyu Elâzığ Şehri, ‘nitelikli göçler verdi…’ Ama dışarıdan aldığı göçler maalesef niteliksiz göçlerdi!

Elâzığ Şehri, 81 İlimizden farklı olarak, “çok zengin bir edebi ve musiki kültürü…” insanımızda hayranlık bırakıyordu. Harput Şehri, tarihimizin; “ilim muhiti olarak anılıyordu!”  

1950’li, 1060’lı yıllarda da, “Elâzığ Şehrinde çok güçlü simaları görmekteyiz!” 

Harput Beyefendisi diyebileceğimiz; yaşayan kültürümüzün mimarları/ aksaçlıları/ kâmil insanları/ kanaat önderleri… Bu şehrin insanına rehberdi. Yol gösteriyorlardı. Huzurlu, güvenilir bir şehir olarak anılıyordu. Şehir insanının moral değerleri oldukça yüksekti.

 Yıllar yılı bir türlü önü alınamayan, “beyin ve sermaye göçü bizleri derinden üzüyordu!”

 Özellikle de, 2020 Yılının 24 Ocak Tarihinde Elâzığ Şehrinin yaşadığı 6.8 şiddetindeki deprem ve sonrasında takriben 2 yıl devam eden, ‘pandemi dönemi…’ şehrin ekonomisine de en büyük darbeyi vuracaktı! Şehrin hareketli olan sosyal ve kültürel hayatı da, bu dönem içerisinde akamete uğrayacaktı.

Son yıllarda, şöyle bir toparlanma emaresi gösteren Elâzığ Şehri, 06 Şubat Kahramanmaraş Depremiyle bir daha sarsılacaktı…

Genel sohbetlerimiz de oluyor. 1980’li, 1990’lı yıllarda Elâzığ Gazi Caddesinde yürüdüğünüzde, neredeyse, ‘bütün simalar tanıdıktı’ 

Cadde boyunca, ‘selamlaşmalar…’ veya ayaküstü kısa sohbetler, sizlere şehrin tebessüm eden muhterem bir yüzü vardı. 

Bu köşemizde, sürekli şehrin kültürel dokusundan bahsettik. Başta Ankara, İstanbul ve İzmir olmak üzere Elâzığ dışındaki hemşerilerimizle; ‘köprüler kurmaya çalıştık’ 

Bütün gayretimiz, ‘şehrin kültür dokusunu yaşatmak…’ oldu. 

Bizim en büyük sevdamız, ‘içerisinde yaşadığı şehre ve insanına dost yüreklerin…’ edebi mahfillerle hizmet aşkını büyütmeleridir.