SİGARA İLE MÜCADELE
Bedrettin KELEŞTİMUR
Ülkemizde, içerisinde yaşadığımız şehirde, ‘sigara ile verilen mücadeleyi…’ biliyoruz. Bu mücadeleyi de şüphesiz takdirle karşılıyoruz. Rahmetli Cüneyd Arkın’ın hayatının son 15 yılı, ‘alkol bağımlılığıyla verdiği mücadele ile geçmişti’ Rahmetli Cüneyd Arkın bir sanatçı olmanın yanında, ‘doktor titriyle’ Anadolu’yu bir baştan öte başa kadar dolaşmışlar. Öyle ki, her konferansı stadyumları dolduran 5-10 bin kişiye hitap etmişler. Cüneyd Arkın bir sohbetlerinde şöyle derler; “yüzlerce kaleyi fethettim, binlerce orduyu bozdum, binlerce askeri yendim ama ona (alkole) yenildim!”
Alkol ve sigaraya bağımlılık çetin bir dert… İnsan vücudunda meydana getirdiği yüzlerce zararı/ veya hasarı bilmemize rağmen onu bir türlü terk edemiyorsunuz. Necip Fazıl’a sormuşlar, “-Neden sigarayı bu kadar çok seviyorsun?” Necip Fazıl’ın cevapları şöyle, “Benim için yanan bir tek o var!” Öyle bir yangın ki, ‘ciğerlerimizi yakıyor!’
2023 yılı içerisinde, “bir buçuk milyar insan sigara ve diğer tütün ürünlerine bağımlı!” Bunu, uzmanları belirtiyorlar. Türkiye’de, 2018-2023 yılları arasında; “sigara içenlerin sayısı 17 milyonun üzerinde…”
TADAB (Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu) verilerine şöyle bir bakalım dedik.
“2023 yılında üretilen 189 milyar adet sigaranın 137,38 milyar adedi 288 milyar TL perakende satış hasılatı ile iç satışa konu olmuş; 49.74 milyar adedi ise 490,59 milyon dolar karşılığında ihraç edilmiştir.” Elâzığ Şehrinin 2023 yılı toplam ihracatından (343 milyon 419 bin dolar) daha fazla…
Sigara bağımlılığı bizleri ürkütmektedir. Öyle ki, Ülkemizde nüfusun yüzde 30’ları bir ya da birden fazla tütün ürünü kullanmaktadır. Bunun adı, ‘bağımlılıktır’ İnsanımıza, onun sağlığına bela olabilecek bir bağımlılıktır.
Dünya genelinde, 1,5 milyara yakın kişi sigara içmektedir. Tütün kullanan kişi sayısının en fazla olduğu ülkeler sıralamasında, Çin, Hindistan ve Endonezya ilk sıraları paylaşmaktadır. Bu ülkeleri 17 milyon civarında tütün kullanan kişi sayısı ile Türkiye 10.ncu sırada yer almaktadır… Derinden bir ah çekiyorsunuz değil mi? Onlarca konferans, onlarca çalışma, onlarca emek ve zararları üzerinde ilmi verilerin bilinmesine rağmen…
Sigaranın ilk kullanım tarihleri M.Ö. 3000’li yıllara kadar uzanıyor. Mısırlılar, Güney Amerika’da Mayalar, Hindistan’da… Tütünü ilk defa tüttürerek içenler, Kızılderililer…
Tütünle/ veya sigarayla mücadele de, öncelikli görev ailelere düşmektedir. Anne ve Babalar, “4.ncü Murat gibi bir tavır içerisinde de olmamalılar…” Ailede, anne ve baba, evlatlarına karşı birer, rol modeldir…
TUİK’in, Türkiye Sağlık Araştırması 2022 raporuna göre, “her gün tütün kullanan 15 yaş ve üstü bireylerin oranı yüzde 28,3 olarak belirleniyor!”
Sigarayı Türkiye’ye kimler, ne zaman getirdi?
11. Beyazit döneminde Yahudi doktor ve tüccar Moşe Hamon olduğu belirtilir. İspanya Yahudilerini gemilerle İstanbul’a taşıyan 11. Beyazit Dönemindedir.
Nasıl ki bu dönemde ilk matbaayı Osmanlı topraklarına/ İstanbul’a, Yahudi Haham Gerson tarafından 1490’lı yıllarda getirilmişse; bir başka Yahudi doktor ve tüccar Moşe Hamon, tütün bitkisini Osmanlı topraklarına tanıtarak sigaranın yayılmasına öncülük edecektir. Belli bir müddet sonra da, Moşe Hamon’un Sultan Süleyman’ın doktoru olacaktır. Burada mutlaka Moşe Hamon’un hayatı incelenmelidir. Hamon, “Arapça, Türkçe ve Farsça bilen iyi bir linguistti… Yahudi öğretilerinin de erbabıydı…”
En büyük üzüntümüz nedir? Ülkemizde, sigara alışkanlığının on bir yaşa kadar düşmesidir. Ülkemizde, hatırlanacağı üzere 2008 yılında çıkarılan kanunla, ‘kapalı alanlarda sigara içilmesi yasaklanmıştır’
Ülkemizde müspet bütün adımlara, anlatımlara, reflekslere rağmen sigaranın önüne bir türlü geçilememiştir.
Biraz gariptir ama doktorlarımız/ veya hekimlerimizin sigara içmeleri… Yapılan araştırmalar göre, “Erkek hekimlerin yüzde 40,3, kadın hekimlerin yüzde 33,3’ü sigara içmektedir!”
Birçok önemli siyasetçinin, devlet adamının, sanatçıların, yazarların, ediplerin, iş dünyasının önemli şahsiyetlerinin sigara içtiklerini biliyoruz… Bizlerin de yakından tanıdığı toplumun saygın kesiminde/ veya gönüllerinde yer alan insanların sigara içtiklerini biliyoruz.
Atilla İlhan’dan; “sessizce bir cıgara yakardın/ parmaklarımın ucunu yakardın/ kirpiklerini eğerdin bakardın/ üşürdüm içim ürperirdi/ felaketim olurdu ağlardım!”
Sigara ile mücadeleye daha kararlı bir şekilde devam… Biraz da, ‘sanat dünyamıza dönelim…’ Onları bu mücadelenin içerisine alabilmenin adımlarını atabilir miyiz?
Selam ve Muhabbetle…
